Pengaruh Gerakan Islam ABIM (1970-2000): Implikasinya Terhadap Perkembangan Dakwah di Malaysia (The Influence of ABIM Islamic Movement (1970-2000): Its Implication on the Development of Da’wah in Malaysia)

Siti Ruzana Ab Ghani, Rahilah Omar, Azlizan Mat Enh, Russli Kamaruddin

Abstract


Kebangkitan Islam di negara-negara umat Islam luar telah mempengaruhi kebangkitan semula Islam di Malaysia. Artikel ini berusaha untuk mengetengahkan ABIM sebagai gerakan Islam yang bergerak secara aktif dalam usahausaha dakwah Islamiah. Pengalaman-pengalaman gerakan Islam luar menjadikan ABIM mengambil pendekatan dakwah mengikut acuan Malaysia.Gerakan Islam ABIM merupakan gerakan belia Islam yang dianggap sebagai pendakwah di institusi pengajian tinggi dalam dan luar negara. Kajian ini akan cuba melihat pengaruh gerakan Islam ABIM di Malaysia dan tumpuan adalah terhadap masyarakat Melayu sehingga tahun 2000. Di samping itu kajian ini akan mengemukakan implikasi pendekatan dakwah ABIM dan kesannya ke atas kehidupan masyarakat Melayu di Malaysia. Metodologi yang digunakan adalah secara kualitatif dengan menggunakan pendekatan disiplin sejarah iaitu memberikan tumpuan utama kepada sumber primer dan penggunaan sumber sekunder. Antara sumber primer yang dirujuk dan dianalisis kandungannya dalam kajian ini termasuklah dokumen rasmi, fail-fail ABIM, laporan-laporan tahunan, perlembagaan, akhbar dan teks ucapan rasmi pemimpin serta temubual. Hasil kajian mendapati bahawa pengaruh gerakan Islam ABIM telah mempengaruhi kehidupan masyarakat Melayu di Malaysia khususnya golongan belia. Ini kerana gerakan Islam ABIM telah menekankan penghayatan dan pengamalan cara hidup Islam berlandaskan Al Quran dan As Sunnah. Selain itu, pendekatan dakwah gerakan Islam ABIM juga telah membawa perubahan kepada kehidupan masyarakat Melayu ke arah cara hidup yang ad-Din. Di samping itu, pengaruh ABIM telah membawa kepada pelaksanaan ‘penerapan dasar-dasar Islam’ dalam pentadbiran kerajaan di negara kita.

Kata kunci: Sejarah Islam; ABIM; Pendekatan KeMalaysiaan; Penglibatan; Masyarakat Melayu

 

Abstract

 

The rise of Islam in other Muslim countries has influenced the Islamic revival in Malaysia. This article strives to highlight ABIM as an Islamic movement that is actively engaged in Islamic missionary efforts. The experiences of outside Islamic movement make ABIM take da’wah approach in accordance with Malaysia’s reference. The ABIM Islamic Movement is an Islamic youth movement that is regarded as a preacher in institutions of higher learning within and outside the country. This study will try to see the influence of the ABIM Islamic movement in Malaysia and focus on the Malay community until 2000. In addition, this study will present the implication of the ABIM da’wah approach and its impact on the life of the Malay community in Malaysia. The methodology used is qualitatively using a historical discipline approach that focuses primarily on primary sources and the use of secondary sources. Among the primary sources referenced and analyzed in this study include ofcial documents, ABIM fles, annual reports, constitutions, newspapers and ofcial speeches of leaders and interviews. The fndings show that the influence of the ABIM Islamic movement has influenced the lives of Malays in Malaysia, especially the youth. This is because the ABIM Islamic movement has emphasized the appreciation and practice of Islamic life based on the Al Quran and As Sunnah. In addition, the ABIM Islamic missionary approach has also brought a change to the lives of the Malay community towards the ad-Din way of life. In addition, the influence of ABIM has led to the implementation of ‘application of Islamic policies’ in government administration in our country.

Keywords: Islamic History; ABIM; The Malaysian Approach; Engagement; Malay Society




Full Text:

PDF

References


Aziz Deraman.2003. Globalisasi dan Islam Kumpulan Kertas Kerja. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Abdul Rahman Haji Abdullah. 1998. Pemikiran Islam di Malaysia Sejarah dan Aliran. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Abdul Hadi Awang. 2002. Konsep Negara Islam dan Matlamatnya. Yayasan Islam Terengganu. Kuala Terengganu:

Ahmad Azam Abdul Rahman. 1996. Manhaj Maliziy dan Al-Wa’yul Islam. dalam Angkatan Belia Islam Malaysia 1971-1996. Petaling Jaya: Blue-T.

Ahmad Azam Abdul Rahman. 2005. Kenyataan Media Presiden ABIM 14 Mac 2001. Kuala Lumpur: Pejabat ABIM Pusat.

Al-Qaradawi, Y. 2000. Ciri-Ciri Unggul Masyarakat Islam Yang Kita Idamkan. Mohammad Zaini (Penterj.). Penerbitan Seribu Dinar. Kuala Lumpur: Malaysia.

Akta Pertubuhan 1996(Malaysia)(Akta 335).

Azam Abd Rahman. 2007. Presiden ABIMke-5. Wacana Intelektual. ABIM Perak: 12 Januari 2007.

Badlihisham Mohd Nasir. 1999. Islamic Movements in Malaysia. A Study of Da’wah in PAS and ABIM. Tesis Ijazah Doktor Falsafah. Universiti Birmingham.

Badlihisham Mohd Nasir. 2009. Dinamisme Gerakan Islam dan Cabaran Semasa. Shah Alam: Karisma Publication.

Badlihisham Mohd Nasir. 2015. ABIM dan PAS Dalam Gerakan Dakwah Islam di Malaysia. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa Dan Pustaka.

Berita Harian 21 November 1989. Buku Cenderamata. Persatuan Kebangsaan Pelajar Islam Malaysia Muktamar Agong SANAWI ke-10.

Buku Cenderamata Muktamar SANAWI PKPIM ke-8.

Biro Penerangan ABIM. 1990. Kebangkitan Islam di Malaysia: Peranan ABIM”. Kuala Lumpur: Pejabat ABIM Pusat.

Chandra Muzaffar. 1987. Kebangkitan Islam di Malaysia. Petaling Jaya: Penerbit Fajar Bakti.

Hamdan Muhammad. 2013.PAS & Isu-isu Agama. Kuala Lumpur: Unit Buku Harakah.

Ibn Syihab. 1997. Syeikh Muhammad Abdul Wahab & Gerakan Wahabbi. Kota Bahru. Perniagaan Jahabarsa.

Ishak Saat. 2006. Sejarah SosiobudayaMelayu. Shah Alam: Karisma.

Jomo Kwame Sundram and Ahmad Shabery Cheek. 1988. “The Politics of Malaysia’s Islamic Resurgense” dalam Third World Quarterly.Vol.10(2): 843-868.

Judith Nagata. 1981. “Religious Ideologi and Social Change, The Islamic Revival in Malaysia”. Pacifc Affairs. Vol. 53. No.3, 1980/1981.

Judith Nagata. 1984. Reflowering of Malaysian Islam Modern Religious Radicals and Their Roots. Vancouer: University of British. Columbia Press.

Kamaruzaman Arifn. 1983. ABIM: Satu Tinjauan Sepintas Lalu. Latihan Ilmiah. Jabatan Sejarah. Kuala Lumpur: Universiti Malaya.

Kertas Dasar ‘Manhaj Maliziy oleh Siddiq Fadzil.

Kertas Kerja Ahmad Azam Abd Rahman. 2007. Prinsip Manhaj Maliziy (Pengalaman ABIM). Seminar Dakwah Kebangsaan Memahami Pendekatan Dakwah Manhaj Maliziy. 4 April 2007. Kuala Lumpur: Anjung Rahmat.

Khairul Arifn Mohd Munir. 2006. “Manhaj Maliziy; Satu Penjelasan Dalam Realiti Masa Kini” Kertas Pembentangan dalam Tamrin Qiadi Kebangsaan ABIM pada 14-16 April 2006. di Kem El-Azhar. Selangor: Morib.

Khairuddin bin Abbas. 2018. Temubual berkaitan tajuk “Pengaruh Gerakan Islam ABIM (1970-2000): Implikasinya Terhadap Perkembangan Dakwah di Malaysia”. Timbalan Presiden Pusat sesi 2017/2022. Kuala Lumpur: Pejabat ABIM Pusat.

Laporan Kegiatan Biro Pendidikan ABIM Pusat 1992/1993.

Laporan Penyata Tahunan ABIM Muktamar ke-3 pada 12-15hb Rejab 1934 / 1-4hb Ogos 1974.

Laporan Tahunan KBI 1982.

Laporan Tahunan KBI 1983.

Laporan Tahunan KBI 1404-1405/1984-1985.

Majalah Dailog Oktober / November 1975.

Mohammad Abu Bakar. 1987. “Islam Sebagai Addin Sebagai Slogan dalam Penulisan Islam Semasa”. Kertas Kerja Pemikiran Islam Semasa, Fakulti Usuluddin. Kuala Lumpur:Universiti Malaya.

Mohamad Abu Bakar. 1987. Penghayatan Sebuah Ideal - Satu Tafsiran Islam Semasa. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Mohd Jamil Mukmin. 2005. Gerakan Islam di Malaysia. Kesinambungan, Respons dan Perubahan (1957-2000). Tesis Ijazah Doktor Falsafah. Bangi : Universiti Kebangsaan Malaysia.

Mohd Farid Mohd Shahran 2007. Pengukuhan Manhaj Maliziy Melalui Pemerkasaan Budaya Ilmu, Monoggaf Memahami Pendekatan Dakwah Manhaj Maliziy. Kuala Lumpur: Persatuan Kebangsaan Pelajar Islam Malaysia.

Mohd Irwan Syazli Saidin. 2017. Persepsi dan Pengaruh Arab Spring terhadap Gerakan Angkatan Belia Islam Malaysia. Jurnal Akademika 88(1): 91-106.

Mohd Zuhdi Ahmad Khasasi, Ahmad Dahlan Salleh & Mohammad Zaini Yahaya. 2020. Seruan Melestarikan Hubungan Sosio-agama Melalui Pendekatan Fiqh alTa’ayush.Jurnal Akademika 90(2): 149-164.

Muhammad Arif Yahya & Muhammad Haikal Mohd Hedzir. 2020. Pendekatan Terhadap Bukan Muslim dalam Gerakan Dakwah di Malaysia: Perbincangan Hadith-Hadith Berkaitan. Jurnal Akademika 88(1): 91-106.

Muhamad Nor Munutty. 1988. “Perception of Social Change in Contemporary Malaysia: A Critical Analysis of ABIM’s Role and Its Impact Among the Muslim Youth.” Tesis Ijazah Doktor Falsafah. Temple University.

Muhammad Nor Manuty & Ahmad Azam. 2009. Seminar Kencerdasan Umat. “Dakwah dan Cabaran Masa Kini” Abad 28 Jun 2009 / 05 Rejab 1430H. Selangor: Bangi.

Muhammad Syukri Salleh. 1999. Reformasi, Redikalisasi dan Kebangkitan Islam di Malaysia. dalam Pemikir April-Jun 2000. Kuala Lumpur: Utusan Melayu Berhad.

Muhammad Syukri Salleh & Masudul. 1999. A. C. Islamic Political Economy. Dalam ‘Philip O’Hara’. ed., Encyclopedia of Political Economy. Routledge. London and New York.

Muhammad Tahir Fenomena Pembangunan Berteraskan Islam (Siri 1). Dalam: Majalah I (Informasi, Inovasi, Ilmiah, Intelek, Internasional dan Islamik). 2008. April 66:64-66.

Perlembagaan ABIM. Pindaan 1981. Bab- 5.

Perlembagaan. ABIM 1992.

Perlembagaan ABIM. Pindaan 1981. Pindaan 1999.

PerlembagaanABIM. Pindaan 1999.Bab- 2.

Perlembagaan ABIM, Pindaan yang diluluskan pada Muktamar Tahunan ke-28 pada 9-11 pada tarikh September 1999.

Perlembagaan ABIM. bab3 (3.1.2) Pemikir April-Jun 2000.

Penyata kewangan bagi Tahun Berakhir 31 Disember 1984.

Risalah. Rencana Pengarang. Bil 1. Februari 1991.

Risalah. Mac 2003.

Risalah Tahun Pertama. Bil.4. Disember 1974.

Risalah Tahun Kelima. Bil.4. Disember 1979.

Risalah ABIM Jun/ Julai 1992.

Said Hawa. 1985. Pengenalan Dakwah Ikhwan AlMuslimin. (Terj), Kuala Trengganu: Pustaka Damai.

Shaharuddin Badaruddin. 2017. Masyarakat Madani dan Politik ABIM & Proses Demokrasi. Shah Alam: Institut Darul Ehsan.

Shiozakin Yuki. 2007. “Formation of Public Spheres And Islamists Movements In Malay Muslim Society of Malaysia”. (Japanese & English)Journal of the Interdisciplinary Study of Monotheistic Religions. Vol.3. pp. 98-122.

Siddiq Fadzil. 1987. “Gerakan Islam: Prinsip dan Cabaran”. Kertas Kerja Seminar Pemikiran Islam Ke Arah Pemurnian Pemikiran Islam di Malaysia. AIUM. Kuala Lumpur: Universiti Islam Antarabangsa.

Sijil Pendaftaran Angkatan Belia Islam Malaysia (ABIM) 17 Ogos 1972.

Siti Ruzana Ab Ghani. 2018a. Pendidikan Dan Gerakan Islam Dalam Masyarakat Melayu di Malaysia Sehingga Tahun 2000. Prosiding Seminar ASBAM. Indonesia: Lombok.

Siti Ruzana. 2018b. “Perjuangan Dakwah Gerakan Islam ABIM di Malaysia 1971-2000”. Seminar Pengajian Islam. Kemanusiaan dan Sains Sosial (SPIKESS) 2018. Jurnal Al-Qanatir. Vol.13 No (2):23-24.

Siti Ruzana Ab Ghani. 2018c. “Gerakan di Dunia Islam dan Kesannya Terhadap Masyarakat Melayu di Malaysia. 1957-2000”. Seminar Serantau peradaban Islam 2018. pada 14-15 November 2018. Bangi: Universiti Kebangsaan Malaysia.

Siti Ruzana Ab Ghani. 2020a. “Pendekatan Komunikasi Kepimpinan dalam Strategi Berdakwah Angkatan Belia Islam Malaysia (ABIM) 1972-2004”. Jurnal e-Bangi. Bangi:Vol. 17 (5): 202-219.

Siti Ruzana Ab Ghani. 2020b. Dakwah ABIM Melalui Koperasi Belia Islam Malaysia Berhad (KBI) 1977-2000”. Jurnal Al-Hikmah. Bangi:Universiti Kebangsaan Malaysia. No. 1 (Jilid 12).2020/1441:53-70.

Ucapan Dasar Pemangku Presiden ABIM. 1983. Siddiq Fadzil. Muktamar ABIM ke-12. Selangor: Kelang.

Ucapan Dasar Anwar Ibrahim. Muktamar Sanawi ABIM ke – 3. 1-4 Ogos 1974.

Ucapan Dasar Pemimpin ABIM Siddiq Fadhil Muktamar Sanawi ABIM ke-11. Petaling Jaya: Dewan al-Malik Faisal. 3-5 September 1982.

Ucapan Dasar Muhammad Nur Manuty 1997. Islam dan Jiwa Merdeka, Muktamar Sanawi ke-26. Pada 9 September 1997. di Dewan Besar Institut Perguruan Darul Aman. Kedah.

Ucapan Dasar Muktamar Sanawi ABIM ke-27. 2001. Di PLA ABIM. Selangor: Kajang.

Ucapan Dasar mantan Presiden ABIM. 1979. Muktamar ABIM ke-8. Anwar Ibrahim. Islam Sebagai Penyelesaian Masalah Masyarakat Majmuk.Bangi: Dewan Tunku Canselor Tun Abdul Razak. Universiti Kebangsaan Malaysia.

Ucapan Dasar mantan Presiden ABIM. 1981. Muktamar ABIM ke-10. Anwar Ibrahim. Kuala Lumpur: di Dewan Tuanku Cancelor. Universiti Malaysia.

Wan Ahmad Fauzi Wan Hussain, Anisah Che Ngah & Mohamed Anwar Omar. 2017. Islam agama bagi persekutuan: Satu kajian sejarah perundangan. Jurnal Akademika 87(3):179-195.


Refbacks

  • There are currently no refbacks.


ISSN: 0126-5008

eISSN: 0126-8694